Column 12 Friesch Dagblad

Gisteren is alweer de 12e column in het Friesch Dagblad geplaatst:

Leef- en klimaatsverandering.

Het weer slaat om, dat merk je aan alles. Na vorig jaar een extreme winter te hebben gehad met heel veel sneeuw, gevolgd door een prachtige zomer, staat de herfst nu voor de deur. Nu is de herfst voor mij het mooiste seizoen, dus ik ben in m’n element. Ondanks dat er veel naaldbomen groeien in Zweden, zijn er loofbomen genoeg die de natuur haar prachtige kleuren geeft. Een boswandeling is hier dan ook niet bepaald een straf. Temperaturen van een paar graden boven nul en een strakblauwe lucht geven de garantie voor zuurstofrijk ademgenot. ‘s Avonds en vooral ‘s nachts daalt de thermometer tot op het vriespunt. Deze week dan ook de eerste nachtvorst aan de grond gehad. Toegegeven, het is wel even wennen die kou, maar daar kun je je tegen kleden. Als je niet een liefhebber bent van (gezonde) kou, heb je in Zweden niet zo veel te zoeken. We moeten hier toch rekening houden met een lange winterperiode van enkele maanden, dus moeten we er nu maar alvast aan wennen.

Met de intrede van de herfstperiode zijn de dagen nu ook korter aan het worden.

De tijd dat je ’s morgens in het donker naar je werk rijdt en ’s middags in het donker thuiskomt, is bijna gekomen. Dat betekent dat je na thuiskomst het huis in gaat en daar je vermaak moet zoeken, want buiten is niet zoveel meer te beleven.
Dat een winterperiode een tijd is van veel schemering en duisternis, is wel iets waar je rekening mee moet houden als je wilt emigreren naar Zweden.
Van meer Nederlandse emigranten, die inmiddels definitief zijn teruggekeerd naar Nederland, is bekend dat “de donkere periode” mede reden geweest is om dat besluit te nemen. Vooral in de buitengebieden betekent donker dus echt donker.
Wat ons opviel toen we voor het eerst de winter hier meemaakten, was dat in bijna alle huizen op elke verdieping wel licht brandt. Wij zuinige Nederlanders laten alleen daar waar we zijn een lichtje branden en doen het weer uit als je het vertrek verlaat. Niet dat Zweden bang zijn in het donker, maar het is een soort van lichttherapie die hen door de donkere dagen heen helpt. Gelukkig hebben wij beide geen last van daglicht tekort. Wij verheugen ons op het laten snorren van het houtkacheltje waar we de hele avond naar kunnen kijken. Kijken naar vuur verveelt nooit, als je het maar wilt zien. Het vlammenspel intrigeert. Om te zien hoe het vuur een houtblok aanvreet, is een mooi schouwspel, daar kan geen soapserie tegen aan. Laat de Zweedse winter dus maar komen met al z’n voordelen en ook wel nadelen. Wij zijn er in ieder geval klaar voor!  

Roel Heidema.

www.vilasig.com 

 

Column 11 Friesch Dagblad

Hieronder de tekst van column nr. 11 in het Friesch Dagblad:

Het leren van een nieuwe taal.

Het emigreren naar een ander land heeft veel consequenties.

Eén daarvan is vaak dat je een andere taal moet leren. In mijn geval moest ik dus Zweeds studeren. Als je aangeeft in je nieuwe thuisland te willen wonen en werken, wordt het als vanzelfsprekend gezien dat je de taal van dat land gaat spreken. Je kunt je hier prima verstaanbaar maken in het Engels – dat is de meest gangbare taal over heel de wereld – maar er zijn mensen die het Engels niet machtig zijn. Neem bijvoorbeeld de oudere generatie hier in Zweden. Zij spreken vaak alleen hun eigen moedertaal en ook met die mensen wil je en moet je communiceren Het leggen van contact is hier sowieso moeilijker. In de grotere steden speelt dat niet, maar hier in een relatief klein dorpje waar je de naaste buren niet dagelijks ziet omdat er enkele honderden meters tussen zitten, is dat anders.
Ze zijn hier wat meer “kat uit de boom kijkerig”. Een goed voorbeeld zijn onze buren. Een ouder echtpaar. Zij is eind zestig en hij begin zeventig. Het heeft dan ook enkele maanden geduurd voordat er daadwerkelijk contact was tussen ons en de nieuwe buurtjes. Na verloop van tijd gaan ze je herkennen aan onze “kaaskoppen”, maar ook aan de auto en zelfs aan onze katten die de taalbarrière niet kennen. Ook de nieuwsgierigheid speelt wel degelijk een rol. Nadat zij in het begin voorzichtig een vinger, daarna een hand en nu de hele arm in de lucht te steken bij het groeten, is het ijs helemaal gebroken nu ze weten dat we Zweeds spreken. Voor ons doen nog wel gebrekkig, maar we kunnen ons behoorlijk verstaanbaar maken. Ons postbusje staat bij hen voor de deur met nog vijf andere zodat de postbode vanuit zijn auto, met het stuur aan de rechterkant, de post kan bezorgen. We hebben dus nu regelmatig een gesprekje. Mogen bloemen uit hun tuin plukken en van ons krijgen ze een mand appels uit eigen tuin. Toch kan het, na een jaar, nog wel een tijdje duren voordat we bij elkaar op de koffie gaan, maar een begin is er en ze zijn alleraardigst.
Het leren van de Zweedse taal lijkt moeilijker dan het is. Zweeds is net als Nederlands een Germaanse taal. Veel Engelse, Duitse en met Nederlands vergelijkbare woorden, kom je in de Zweedse taal tegen. Als je een beetje taalgevoelig bent is het leren van Zweeds een niet al te grote opgave, maar onderschat het niet. Veel studie op de volwasseneneducatie, thuisstudie en oefenen in de praktijk, maakt dat je je op redelijk korte termijn de Zweedse taal eigen maakt.

Het geeft ook wel een kick dat je je niet meer verstaanbaar hoeft te maken in het Engels, maar dat je de taal spreekt van je mede landgenoten!

Roel Heidema

www.vilasig.com

13, 14 en 15 september 2013

Omdat het zomerse weer maar aanhield, de camper gepakt en een lang weekendje toeren. We waren al eerder in het natuurpark van Hamra geweest, maar toen was het druilerig en nat weer. Vrijdag voor de herkansing en het weer werkte mee. Wandelschoenen aan, korte broek en t-shirt en de pas erin. Het terrein was deels moeras en op die plekken waren houten plankieren gebouwd om droge voeten te houden. Zes km door een natuurgebied met zwarte beren! De kans dat je er één tegen het lijf loopt is erg klein, maar toch wordt het advies gegeven te blijven praten om ze op afstand te houden. De volgende dag richting Idre bij de Noorse grens. Als je daar bent rij je door tot OVER de grens. Zijn we toch in Noorwegen geweest zo'n 500 km van onze woonplaats. En we hebben dan wel geen beren gezien, maar we reden door een natuurgebied, waar we continu hele groepen rendieren tegenkwamen. Fantastisch!!
Verder leuke camperplekjes gevonden onderweg en daar één van uitgezocht voor de overnachting. Langs een snel stromende rivier op een stapel stenen een kampvuurtje gestookt en onder het geruis van het stromende water heerlijk geslapen. Het weer werd wat herfstiger en na 900 km zat het erop. Even lekker uitwaaien....

Column Friesch Dagblad

Hier de tekst van de column van afgelopen week:

Oost, West…….

Als je je vanaf moment één thuis voelt in je nieuwe leefomgeving, regio en je nieuwe thuisland, zit het al wel aardig snor. Ondanks alle voorbereidingen kom je te nemen hobbels tegen die kunnen maken dat je zou wensen heimwee te hebben.

Er is niet veel dat gladjes verloopt tijdens de inburgering. Af en toe zijn er momenten dat je denkt: “Waar ben ik aan begonnen!”. Dat is heel normaal. Niemand heeft gezegd dat het makkelijk zou zijn en het is eigen keuze. Dat zijn wel de momenten om tot bezinning te komen. Natuurlijk is er altijd een weg terug, maar dat is het allerlaatste. Nederlanders kom je over de hele wereld tegen en die hebben het allemaal wel eens moeilijk gehad. Juist dan moet je doorzettingsvermogen tonen en trouw zijn aan jezelf. Eigenlijk zit ik nu op zo’n bezinningspunt. Wetend dat er andere tijden komen, moet je af en toe evalueren en de stand van zaken op een rijtje zetten en het liefst in de juiste volgorde. De Zweedse bureaucratische molens draaien hier niet zo snel. Zeker in mijn regio niet (midden Zweden, oostkust) waar het bospercentage op 79% ligt. Ook het vinden van werk is in Zweden een hachelijke zaak. Eén op de vijf Zweden is werkloos en in mijn regio zelfs één op de drie. De economische toestand wordt er hier ook niet gunstiger op. Bedrijven die hun activiteiten verplaatsen naar landen waar goedkoper geproduceerd kan worden, tot bloeiende bedrijven die van het ene op het andere moment bankroet gaan. Met als gevolg dat er meer werkzoekenden komen en dan bij duizenden tegelijk. Ook hier in Zweden spreekt men van een welvaartstaat in verval!
Soms lijkt het of iedereen tegen je is of in ieder geval zijn uiterste best doet om je tegen te werken. Dat is natuurlijk niet zo, maar verstand en gevoel botsen wel eens. Het gaat in Zweden met veel zaken anders dan in Nederland. Wen er maar aan, anders wordt het een ergernis. Grootste vijand is de tijd die je gaat inhalen.
Als je in een golfbeweging zit en je zit in het dal van de golf waarbij het water om je heen huizenhoog opdoemt, heb je wel de neiging de veiligheid van je oude vertrouwde omgeving op te zoeken. Relativeren is een goede raadgever. Met verbazing volg ik af en toe het televisieprogramma dat Nederlanders volgt in hun avontuur om in het buitenland een leven op te bouwen. Niet alleen met verbazing, maar ook met respect. Immers, zij proberen ook een droom na te jagen net als ik, maar de manier waarop……. Dan doen we het nog niet zo gek.
Mijn oude grootvader zei altijd: “Het gaat nooit zo fout of het komt wel weer goed!”
Die “ouwe” had gelijk, daar houd ik maar aan vast!

Roel Heidema.

www.vilasig.com

Zaterdag 7 september 2013

Vanmiddag de hoogste boom tot nu toe geveld! Geschatte hoogte: 28.13 meter. Natuurlijk werkte meneer niet mee. Hij was al dood, dus onberekenbaar. Er waren twee plaatsen waar hij niet mocht vallen: op de hoogspanningskabel en/of op de boot. Natuurlijk viel hij, ondanks nauwkeurige meting en inzaging, richting elektriciteitsdraad, maar werd opgevangen door z'n maatjes. Dan maar in etappes. Hoewel hij steeds na elke inkorting rechtop bleef staan, "liep" hij steeds verder weg van z'n voet. Nadat hij ongeveer vier meter was weggewandeld moest hij uiteindelijk toegeven. Toch had hij nog een verrassing voor ons in petto. Toen de zwaartekracht het won van z'n verzet, draaide de reeds tot 10 meter ingekorte stam 180 graden en landde tot op 1 meter van de boot.
Kwestie van koelbloedigheid, vakmanschap.......en veel poepiemazzel!
Zo zie je maar, niets is zo veranderlijk als het weer, dode bomen.........
en nog iets, maar dat ben ik even vergeten! 

Column 9 Friesch Dagblad

Afgelopen vrijdag is er weer een column geplaatst in het Friesch Dagblad. Hier de tekst van deze negende column:

Heimwee naar het thuisland.

Heimwee is onderdeel van de overweging om je thuisland wel of niet te verlaten.

Als je van jezelf weet dat je moeilijk afscheid kunt nemen van familie, kennissen en alles wat vertrouwd is, is er maar één advies: plannen in de koelkast! In het vriesvak is nou ook weer niet nodig, maar als heimwee bij voorbaat een rol gaat spelen, is het te vroeg voor uitvoer.
Het juiste moment moet aanwezig zijn om te emigreren! Hoe weet je nu wanneer dat moment er is? Daar kan maar één persoon het antwoord op geven en dat is de emigrant zelf. Plussen en minnen en kijken naar welke kant de weegschaal doorslaat. Bij mij is dat eigenlijk niet anders.
De wens om in een ander land te gaan wonen en werken was er al een aantal jaren, maar het moment was er niet. Kinderen die het goed hadden in Nederland, want ook voor minderjarige kinderen neem je een beslissing die ingrijpend is, inkomsten van arbeid, eigen huis en meer argumenten die je kunt aanvoeren om een wensdoel niet uit te voeren. In mijn geval zijn de kinderen nu volwassen, bouwen hun eigen leven op en zijn tevreden. Door einde werkovereenkomst hielden de inkomsten ook op. Familiebanden zijn goed, maar wel van dien aard dat een emigratie die band niet beschadigt. Ook hebben wij van nature geen probleem met heimwee gevoelens en dat scheelt. Heimwee is een argument waarom mensen terug gaan naar het land van herkomst. Het is ook geen schande als je moet erkennen dat je niet zonder familie, vertrouwde mensen en omgeving kunt. Nog steeds krijg ik de vraag of ik geen last van heimwee heb. Natuurlijk is er een zekere mate van heimwee, zo ervaar ik het wel. Maar niet in die mate dat het een overweging is om terug te gaan naar Nederland. Heimwee is in mijn geval ook niet het goede woord. Het is meer missen van bepaalde mensen en zaken op sociaal vlak. Moeilijke momenten? Zeker! Vooral wanneer de kinderen hier hun vakantie hebben gevierd. Als ze komen is het feest, maar je weet dat er een moment komt dat ze weer teruggaan naar hun moederland. Na het afscheid rijden ze het erf af richting het zuiden. Je wilt er wel achteraan rennen en op de trekhaak meerijden. Maar dat tijdelijke afscheid is de consequentie van een keus!
Als je een berichtje krijgt dat ze weer veilig aangekomen zijn, is het zwakke moment ook weer voorbij. Iedereen leeft weer zijn eigen leven en dat is goed. Het zet je wel weer met beide benen op de grond, want niets is vanzelfsprekend. Ik weet ook dat het anders kan zijn! Eigenlijk ben ik een geluksvogel.

Roel Heidema.

www.vilasig.com

Column 8 Friesch Dagblad

Hieronder de tekst van de vorige column, geplaatst op vrijdag 30 augustus:

Het naseizoen is erg geschikt voor zaken waaraan je in het hoogseizoen niet toekomt. Neem bv. eventuele reparaties aan verhuurde vakantiewoningen, trekkershutjes en dergelijke. Als je gasten hebt ga je niet het dak op om een dakgoot te repareren en schoon te maken. Ook karweitjes met klopboormachines moet je uitstellen tot je geen gasten meer hebt. Schoorstenen moeten geveegd, kachels moeten van hun plaats en alle rookkanalen, buiten de bouwkundige pijp om, moeten schoon.

Ondanks dat wij “schoon” hout stoken, géén hout dus met verfresten en andere vervuilende stoffen, heb je na een stookseizoen roet en aanslag in de pijp.
Dat wordt wel creosoot genoemd en houd je de rookkanalen niet schoon, loop je kans op schoorsteenbrand! In een volledig van hout opgetrokken huis wil je dat zeker voorkomen. Het is geen prettig gezicht als je een afgebrand houten huis ziet met alleen de gemetselde schoorsteen nog overeind. Vaak is er geen houden aan; voordat de brandweer arriveert, heb je alleen nog een rokende puinhoop over. Bovendien is het vegen van schoorstenen bij de meeste verzekeringsmaatschappijen verplicht. Als de oorzaak van een afgebrand huis de niet geveegde schoorsteen is, keert de maatschappij vaak niet uit. Zaak is dus om de schoorsteenveger twee maal per jaar te laten komen. Eenmaal voor het vegen en eenmaal voor een controle vóór het stookseizoen begint. Je krijgt na elke veegbeurt een certificaat, dat je kunt tonen na een calamiteit.
Ook maken de Zweden hun tuin al winterklaar, voordat die bedekt wordt met een laag sneeuw. Nu bestaat onze tuin hoofdzakelijk uit gras en dat moet voorlopig met wekelijkse regelmaat kort gehouden worden. Met temperaturen overdag boven de twintig graden en ’s nachts een licht buitje, blijft het groen maar groeien. Verder wordt nog niet aan de winterperiode gedacht, want die is hier lang genoeg. Nog steeds genieten wij (de Zweden dus) van het mooie nazomerweer.
De barbecue blijft zo lang mogelijk paraat en van vele huisterrassen zie je de zwarte kast, die de geur van hamburgers en worst verspreidt, nog roken.
Ook de vers gevangen zalm en andere vissoorten vallen ten prooi aan de onverbiddelijke kooltjes vuur onder de roosters. Tot laat in de avond, vooral weekends, zie je de autochtonen genieten van het mooie nazomerweer, met wollen mutsen tot ver over hun oren en warm gekleed. Alles onder het motto: “Rekken en er bijblijven!” Voor wat betreft het weer hebben we absoluut niet te klagen. Er heerst hier een landklimaat, d.w.z. relatief warme zomers en koude winters. Nu is dat geen geschreven wet, want niets is veranderlijk dan het weer. Vorig jaar was de zomer niet om over naar huis te schrijven. Veel regen, weinig zon en dus temperaturen waardoor je eigenlijk niet van een zomer kunt spreken.
Zolang mogelijk genieten dus van “de koperen ploert!” Wij spreken dan ook niet van een naseizoen, maar van een verlengd hoogseizoen!