woensdag 31 juli 2013

Woensdag 31 juli 2013

In verband met verslaggeving van de PC in het Friesch Dagblad wordt Roels 4e column een dagje later geplaatst: vrijdag 2 augustus i.p.v. donderdag 1 augustus.
Dus, voor de trouwe lezers: nog even een dagje geduld!!

donderdag 25 juli 2013

Column 3 Friesch Dagblad

Vandaag stond de 3e column in het Friesch Dagblad:


Verhuizen naar Zweden, deel 3.

Bij een nieuw thuisland hoort ook vaak een nieuwe taal. Natuurlijk kunnen we ons in Zweden goed verstaanbaar maken in het Engels. De Zweden spreken deze taal over het algemeen goed, hoewel de oudere generatie daar wat meer moeite mee heeft. Wil je wonen en werken in Zweden, dan wordt er verwacht dat je de taal gaat leren. Via het Arbeidsbureau kom je terecht bij het SFI ( Svenska För Invandrare / Zweeds voor emigranten). Een school voor volwassenen waar je niet alleen conversatie Zweeds leert, maar ook grammaticaal wordt opgeleid. Dit onderwijs is geheel kosteloos! Boeken, studiemateriaal, schrijfgerei, alles wordt betaald. Er wordt zowel klassikaal als individueel les gegeven door drie docenten.

De nadruk ligt op het individueel begeleiden van de studenten, want er zit vaak toch wel erg veel niveauverschil in. Dat heeft niets met slim of dom te maken, maar wij Nederlanders hebben toch minder moeite met de Zweedse taal dan klasgenoten uit Arabisch en Aziatisch sprekende landen. Zweeds en Nederlands zijn Germaanse talen en die liggen toch dichter bij elkaar dan je in eerste instantie zou denken. Hoor je voor de eerste keer Zweden met elkaar spreken, versta je er echt géén woord van. Na enkele lessen kom je er achter dat er in het Zweeds heel veel woorden uit andere Germaanse talen zitten. In ieder geval woorden die er erg veel op lijken in uitspraak en schrift. Ook woorden uit de Friese taal vind je in het Zweeds terug, bijvoorbeeld: blomkål (blomkoal), två (twa), tolv (tolve), barn (bern), hus (hûs), skola (skoalle). Wij kennen mensen uit Friesland die zich tijdens hun jaarlijkse vakantie in Zweden en Denemarken prima kunnen redden met het Fries!

Voor emigranten is het essentieel om actief en passief de – in ons geval – Zweedse taal machtig te zijn. Met een beetje taalgevoel én de instelling dat je het best verkeerd mag zeggen omdat je in de leerfase zit, is het zó leuk om een nieuwe taal te leren.
Het wordt ook bijzonder gewaardeerd dat je je uiterste best doet om het Zweeds onder de knie te krijgen. Van alle kanten word je in winkels, door de buren etc. geholpen om je de taal eigen te maken. Als men op het Arbeidsbureau de indruk heeft dat je ervoor gaat, krijg je kosteloos een jobbcoach toegewezen, die je helpt bij het zoeken naar werk. Natuurlijk moet je zelf daarvoor ook je best doen door vacaturebanken te raadplegen, maar een jobbcoach kan de juiste ingangen vinden. Vaak begint een arbeidsplaats met een taalpraktijkplaats (språkpraktikplats). Een “språkpraktikplats” is een werkplek waar je de opgedane kennis van de Zweedse taal in praktijk kunt gaan brengen. Het is een onbetaalde arbeidsplaats (slechts een vergoeding), waar je in een “gedwongen” situatie de hele dag Zweeds spreekt met je collega’s. Boekenkennis wordt dan omgangstaal en je voelt je dan al een halve Zweed! Ik spreek uit ervaring.

Roel Heidema
www.vilasig.com

donderdag 18 juli 2013

Column Friesch Dagblad

Vandaag alweer de 2e aflevering van de columns in het Friesch Dagblad:


Verhuizen naar Zweden, deel 2.

 

“De meeste dromen zijn bedrog……..”, maar als je een plezierige droom hebt, wil je niet ontwaken. Wij leven nog steeds onze droom, hoewel we best wel tegenwind hebben gehad.
Na ons weloverwogen besluit om uit Nederland te vertrekken, loop je tegen zaken aan waar je ondanks alle goede voorbereidingen geen weet van hebt.
De volgers van een zeker televisieprogramma in Nederland weten waar het over gaat.
De aanschaf van drie muren en een half dak, onherbergzaam gebied en geen cent te makken is vaak niet het beste uitgangspunt, behalve voor de programmamakers.
Toch verdient zo’n project respect, want ook die mensen proberen een droom na te jagen!
Vertrekken uit onvrede, negatieve invloeden of om economische redenen is vaak ook niet het meest verstandige, want al die ontevredenheid neem je mee naar je nieuwe thuisland.
In de aanloop van definitief vertrekken ga je zaken en situaties wel vergelijken.
Hoe is het in Nederland en hoe is het in Zweden? In Nederland word je momenteel niet vrolijk van de politieke en economische toestand. In Zweden is het ook niet zonder zorgen op dat vlak. Men spreekt hier niet voor niets over: “Een welvaartstaat in verval!”.
De rellen in Stockholm van een aantal weken terug zijn duidelijke signalen voor de politiek om het beleid te veranderen. We hebben inmiddels wel ervaren dat emigratie vooral ook een kwestie is van plussen en minnen. Hoe goed de voorbereidingen ook zijn vanuit Nederland, de praktische afhandeling van zaken blijkt in de praktijk vaak anders.

Het verkrijgen van een persoonsnummer bijvoorbeeld……. Iedereen die zich in Zweden wil gaan vestigen, heeft een P-nummer nodig (te vergelijken met een BSN).
Het bestaat uit je geboortejaar, maand en dag, aangevuld met vier cijfers. Zonder dat nummer kun je hier in Zweden niets. Het aanschaffen van je dagelijkse boodschappen gaat nog net, maar wil je een fiets, een televisie of zegeltjes bij je hondenbrokken, heb je een P-nummer nodig. Het verkrijgen van een P-nummer is een avontuur op zich.
De Belastingdienst (Skatteverket) verstrekt het nummer. Op het kantoor in Söderhamn waar wij onder vallen, werden we verwezen naar het hoofdkantoor in Gävle. Daar werd ons door twee vriendelijke Zweedse ambtenaren verteld dat we ons persoonsnummer moesten gaan halen bij de Zweedse Ambassade in…….. Nederland?! In onze onwetendheid en wetenschap uit de verkregen voorlichting in Nederland, die haaks op elkaar stonden, toch maar 1700 km terug rijden. Op de Ambassade werden we door een goed Nederlands sprekende dame nog net niet uitgelachen. Met de mededeling dat we een persoonsnummer toch echt in Zweden moesten gaan halen, 1700 km terug naar Zweden. Daar bleek dat alles te maken had met een paspoort. In dat paspoort staat een infochip ter grootte van een halve millimeter, die niet in het ID pasje zit. “Maar Nederland en Zweden zijn toch EU landen…..!”    

Roel Heidema
www.vilasig.com

maandag 15 juli 2013

Maandag 15 juli 2013

Voor onze trouwe lezers hieronder de eerste column die afgelopen donderdag 11 juli in het Friesch Dagblad heeft gestaan. A.s. donderdag volgt nummer 2!


Verhuizen naar Zweden.

 

Als je op een dag besluit om als Nederlander naar een ander land te willen gaan verhuizen, moet je goed weten waarom je dat graag wilt. Een veel gehoorde kreet uit onze kennis- en vriendenkring was dan ook: “Wat bezielt jullie!” Dat is een moeilijke vraag en het antwoord is misschien nog wel moeilijker. Gelukkig wisten wij het voor ons enige juiste antwoord! Dat lijkt dan weer makkelijk, maar dat is het niet.

Het definitief vertrekken doe je niet van het ene op het andere moment. Zweden is het land waar wij voor gekozen hebben om ons te vestigen. Al een aantal jaren lopen we met plannen rond om iets op te starten als een Bed & Breakfast, een minicamping of het verhuren van vakantiehuisjes.

Bij toeval – hoewel, bestaat “toeval” wel? – liepen we tegen een object aan in Zweden aan de oostkust, dat helemaal in ons plaatje paste. Een dubbel huis om in te wonen en te verhuren, ruimte voor een mini tentencamping, een bijgebouw dat eenvoudig te veranderen is tot kleine vakantiewoning en drie inpandige trekkershutjes. Ook is er plaats voor enkele campers.

Vanaf het eerste moment voelden we ons thuis en dus verloren. Waarom verder zoeken als dit project in onze puzzel past en het gevoel daarbij goed is. Vergeet niet, dat als je een zo grote stap maakt als definitief verhuizen naar een ander land, je verstandelijk goed en nuchter moet blijven nadenken over de consequenties van de keuze. Niet minder belangrijk is het goede gevoel dat je er bij moet hebben en geloof me, dat wil wel eens botsen.

Als je op een goed moment elkaar aankijkt en zonder een woord te spreken besluit: “Dit wordt het!”, ben je net over de helft van het avontuur. De laatste helft is de moeilijkste.

“Het juiste moment” is misschien wel de crux van een emigratie verhaal. Alles moet samenvallen als een puzzel. Als er ook maar één van de gezinsleden ernstige twijfel heeft, is het nog te vroeg.

Het verkrijgen van persoonsnummers, openen van een bankrekening, afhandelen van financiële aspecten, etc. De zorgen van alle zaken die je moet afhandelen in Nederland, maken dat je kunt gaan twijfelen over je beslissing. Als je een droom najaagt en goed weet waarom je het doet, vastberaden en probleemoplossend te werk wilt gaan en vooral geduld kunt opbrengen, maak je goede kans. En zo begon onze droom……..

 

woensdag 10 juli 2013

Dinsdag 10 juli 2013

Goedgekeurd! Vanaf morgen 11 juli ben ik de vaste wekelijkse columnist in het Friesch Dagblad. Dit regionale dagblad had belangstelling om onze belevenissen in Zweden te volgen. Na een briefwisseling met de redactie is er afgesproken, dat er de komende zes weken elke donderdag een column geplaatst gaat worden. Bij wederzijdse tevredenheid zal er voor onbepaalde tijd tweewekelijks een artikel verschijnen. In de tijd dat we hier zitten, zijn er al zoveel avontuurtjes aan het papier toevertrouwd, dat het uitgeven van een bundel toch serieus overwogen gaat worden.
Een alleraardigste bijkomstigheid!

woensdag 3 juli 2013

Woensdag 3 juli 2013

"Vi ses i morgon, hej då!", verplicht om vandaag weer een verhaaltje te plaatsen. Nou ja, "verplicht". Het is zo langzamerhand een goede gewoonte geworden en gezien de aardige reacties is het geen straf!
Het is een leuke uitlaatklep en de roep om een boekje uit te geven wordt steeds groter. Ook een regionaal dagblad heeft belangstelling om de belevenissen hier in Zweden in een wekelijkse column op te nemen.
De eerste ligt al klaar ter beoordeling van de redactie, dus wie weet........
(Als het tot zover komt, laat ik het weten.)
Behalve gras etende, kotsende katten die dagelijkse om de meter een dode veldmuis thuis brengen, maak ik in en om huis niet zoveel meer mee.
Een acht uur vullende werkdag met twee uur reistijd, maakt met het opstaan en thuis komen de twaalf uur afwezigheid compleet. Toch gebeurt er wel wat, want in de afgelopen drie dagen hebben de buren hun spulletjes gepakt en staat er nu een leeg huis. Hoewel het bekend was dat ze gingen verhuizen, geeft het toch een dubbel gevoel.
Ze gaan maar vijftig kilometer verderop, maar een geestelijke moet nu eenmaal in z'n parochie wonen. Het huis staat te koop (Till salu), dus wie plannen heeft...........?!
Door de vakantieplannen van iedereen die ook maar enigszins verantwoordelijkheid draagt in het zwembad (www.fjarranhojderbadet.se),
"draait Rocco z'n kont aardig in het nest!'
Het is zoveel leuker dan ik had gedacht! Vanmiddag de hele dag, op eigen uitnodiging ;-), met de machinist meegelopen. De källare (kelder) van het complex beslaat nagenoeg het hele gebouw. Als ik de techneut tijdens de toer was kwijt geraakt, liep ik er waarschijnlijk nu nog. Zo groot, maar ook zo schoon en netjes, dat je een van z'n stokje gevallen ijsco zo kon opeten. Hoewel ik nog nooit in een zo grote machinekamer was geweest, gaf het een vertrouwd gevoel. In principe is het natuurlijk hetzelfde, alleen alles in meervoud. Als je de taal nog (lang) niet goed beheerst, is zo'n Zweedse machinist die mompelt en "snus" onder z'n snor heeft verstopt, moeilijk te verstaan. Omdat de materie mij niet onbekend is, zei ik af en toe maar: "Okej", zonder ook maar enig idee te hebben waar de man het over had. Neem daarbij het lawaai in zo'n ruimte mee, dan weet je waar het om gaat, of niet.....
(snus = fijngemalen tabak die in de mond wordt gestopt, bv onder de lip. Het zit in hele kleine zakjes ter grootte van een halve postzegel en door oplossing komt de nicotine vrij. Er wordt dus niet op gekauwd. Deze "sport" wordt zowel door mannen als door vrouwen beoefend. Een echtpaar dat beide sportief is heeft "ingen problem". Als één van beide er geen behoefte aan heeft.........blèhhh! ;-(
Morgen de geitenbende in huis maar even opruimen, voordat de "meer dan welkome gast" komt! ;-)
Vi ses..........sova gott! ('truste')

Dinsdag 2 juli 2013

Jongetjes halen nu hun neus er voor op, maar toen ik een jochie was wilde ik altijd graag een bestuurbare auto. Zo'n vijfenveertig jaar geleden waren ze alleen nog maar verkrijgbaar met een mechanische afstandsbediening met een kabel. Tegenwoordig draadloos met twaalf kanalen voor de nodige toeters en bellen. Het bleef een jongensdroom......
tot vandaag. Vanaf vanmorgen zes uur tot openingstijd klokslag negen, gespeeld met de draadloos bestuurbare bodemzuiger! Linksom, rechtsom, voor- en achteruit, het was een aardigheid. Het werkte perfect. Van steentjes tot pleisters, van fopspenen tot sleutels van een locker, alles kwam in de "stofzak" terecht. Toen ik al spelende langs de badmeesterspost liep, zag ik mezelf in het nieuwe rode T-shirt met logo en op de rugzijde: "PERSONAL". Behalve dat, viel mij ook op dat ik een brede grijns op mijn gezicht had van oor tot oor. "Doe even normaal, Speelhans", dacht ik nog in de hoop dat ik de enige was die het had gezien. Maar ach, boeie...... ik had m'n pleziertje en de bodem van twee binnenbaden waren weer vrij van ongerechtigheden. Na de lunchpauze had ik nog steeds de smaak te pakken. "Babybassängen" van het buitencomplex kon ook wel een poetsbeurt gebruiken, en aldus.......
Nu ik het personeels t-shirt draag en dus als zodanig herkenbaar ben voor met name de jeugd, is het toezicht houden eenvoudiger.
Of het door leeftijd komt of de jaren ervaring, daar waar nodig kan "badmeester Rocco" uitdagende jongelingen nog steeds met een vriendelijk gebaar en een dito facie sturen. Vooralsnog.........
"Badmeester Rocco?", dat vraagt om uitleg.
Mijn voornaam is moeilijk uit te spreken in het Zweeds.
Men blijft hangen in de "oe" klank. Die combinatie kennen ze niet.
Wat enigszins in de buurt komt is: "Roèl Hèdémoh".
Twee van mijn collega's, Frieda S (we hebben er twee van) en Mathilda, kwamen niet verder dan "Roll". Rock och Roll moest dan maar "Rocco" worden. Ze verzekerden mij, dat het een bijnaam is ter liefkozing!
Dat stelde mij enigszins gerust, want al snel gaat de associatie naar het meer dan overbekende lied van Anneke Grönloh: "Brandend zand!"
Vi ses i morgon, hej då!

maandag 1 juli 2013

Maandag 1 juli 2013

Vandaag de eerste officiële werkdag, met toestemming van alle autoriteiten!
Hoewel nog in een "taalpraktijkplaats", gaat er druk vergaderd worden voor een vaste aanstelling. De tijd zit alleen niet mee, want menigeen met beslissingsbevoegdheid is of gaat met vakantie! Vooralsnog drie weken geduld opbrengen.
Wel staat er een bescheiden vergoeding tegenover en ook de heen- en terugreis wordt betaald. Geeft mij mooi een aantal weken de tijd om mij in te werken.
Vanmorgen om half zeven begonnen met Frieda om het perron van het subtropische gedeelte te schrobben. Er is wel een poetsmachine, maar met alle hoekjes en gaatjes staat die ergens in een hoek onder de spinnenwebben. Schoonmaken met de juiste middelen en gereedschappen is een kunst! Véél zeep, kale borstels en met "fleerwerk" kom je er niet. Daarna de huidvetten in drie binnenbaden verwijderen op de waterlijn en van het vijftig meter buitenbad met acht banen "slechts" de kopse kanten. Nee, ook in dat opzicht verschilt een zwembad in Zweden niet met Nederlandse baden. Het déja vu gevoel overheerste dan ook vandaag.
Des middags tot half vier toezicht gehouden in het buitenbad en alles aangegrepen om zoveel mogelijk Zweeds te spreken. Zowel met collega's als badgasten, vloog de middag om. Wat niet om- maar wel aanvloog, was de bruine tint. Het zonnetje deed weer goed z'n best. Als mieren op oorlogspad stroomde het bad vol met gasten.
Wat je in Nederland bijna niet meer ziet, maar hier nog gewoon is, zijn complete gezinnen die in het buitenbad aan dagrecreatie doen. Ben je een Hollandse toezichthouder, dan ben je een halve politieagent. Hier gaat alles met discipline.
Kinderen wachten rustig af tot het groene licht aangaat en gaan dan de glijbaan af!
Na sluitingstijd gingen we in Nederland kinderen ronselen om de zonneweide weer een opgeruimd aanzien te geven, in ruil voor ijs of chips. In "ons" zwembad loopt men rustig honderd meter om de snoeppapiertjes in de afvalbak te deponeren.
Papierprikken voor het personeel staat niet op het werkrooster.
Het zijn wel lange dagen, maar des te eerder is het donderdagavond elf uur.
Dan landt er op een Arlanda een vliegtuig van Norwegian Airways met een méér dan een welkome "gast!!".....

Zondag 30 juni 2013

Morgen begint het harde werken. Wekker op 04.00 uur, 05.00 uur rijden en 06.00 uur letterlijk en figuurlijk aan de bak (met zwembadwater).
Het wordt weer een mooie dag morgen, dus verwachten we véél zwemmers en andere recreanten. Het voordeel van vroeg beginnen is dat je ook weer "vroeg" thuis bent en optimaal de dag kunt benutten.
Vandaag dan nog maar even genieten van de vrijheid.
Van Martin, eigenaar van de www.ljusneforscamping.se, mocht ik een kano mee, de ljusnefors 1. De wind stond gunstig zodat ik de op de terug weg een duwtje kreeg. De heenreis voor in de kano, met de neus laag, anders waai je alle kanten op behalve de goede. Wat een prachtige natuur vanaf het water! Kraakhelder water tot wel anderhalve meter diep. De vissen zie je zo zwemmen tussen alle onderwater flora. Zoveel mogelijk aan hoger wal varen, kom je het ene na het andere eilandje tegen. Meestal onbewoond, soms met kleine vakantie/weekend huisjes.
Dat geeft altijd hele mooie plaatjes! Omdat de matige wind toch van achteren zou waaien, ga je steeds grenzen verleggen. "Wat zou er achter het volgende eilandje liggen?" "Nog even tot de volgende uitstekende rotspunt!" Bij de papierfabriek aangekomen het roer maar omgegooid, want daar lag een kabel met boeien. Dat was een juiste beslissing want een minuut later hoorde ik de hoorn blazen van een zojuist losgegooide zeesleper. Dat spul vaart zó snel, daar kun je niet tegen lopen, laat staan peddelen met de wind mee. Gelukkig hield hij flink stuurboord richting een groot zeeschip die de haven van Ljusne binnen wilde. Op een paar honderd meter uit koers, werd ik ingehaald door het zeeschip met twee slepers. Een veilige afstand, maar dicht genoeg erbij om je héél nietig te voelen. Nog even bescheiden picknicken op een verlaten eilandje en na vier uur weer afmeren bij de camping. Livet är inte så dumt!

Zaterdag 29 juni 2013

In de zomerperiode is de nationale sport in Zweden..........GRILLEN!
Of het zonnetje nu schijnt of niet, zelfs bij regenachtig weer, gaat de elektrische ontsteking onder de kooltjes aan en gaat het vlees op de roosters. Men wil optimaal genieten van de zomermaanden. Het beeld van mensen met elk een paraplu in de ene hand en in de andere een hamburgare, is dan ook niet vreemd.
Samen met onze gasten van het fritidshus gezellig aan de BBQ.
Wij troffen het met het mooie weer, zoals al meerdere dagen achtereen.
Temperaturen van tussen de 22 en 28 graden maken soms dat je beter de schaduw op kunt zoeken, om niet rood verbrand wakker te worden, vanuit je luie tuinstoel (zoals de buurtjes).
Het blanke Hollandse vel kon de hoeveelheid Zweedse intense zonnestralen nog niet aan. Je kon precies de omtrek van het zonnebril montuur zien. Nu maar hopen dat ze er vannacht geen last van krijgen.